علل خشكي دهان

دهان خشك  در صورتي كه عصبي، ناراحت و يا تحت فشار باشيد بوججود مي آيد. اما اگر براي مدت طولاني دهان خشك شود،  ناراحت كننده است و مي تواند مشكلات جدي به همراه داشته باشد.خشكي دهان يك بخش طبيعي پيري نيست. علل عبارتند از بعضي از داروها، اشعه درماني، شيمي درماني، و آسيب هاي عصبي. بيماري هاي غدد بزاقي، سندرم شوگرن، HIV / AIDS، و ديابت نيز مي تواند موجب خشكي دهان شود. درمان بستگي به علت آن دارد. چيزهايي كه شما مي توانيد انجام دهيد عبارتند از جرعه جرعه آب نوشيدن، اجتناب از نوشيدني هاي حاوي كافئين، تنباكو و الكل، و آدامس بدون قند يا مكيدن آب نبات بدون قند  است.

علل خشكي دهان

1- عوارض داروهاي مختلف: داروهايي كه براي درمان افسردگي، اضطراب، بيماري هاي عصبي و رواني، پاركينسون، اسهال، استفراغ، ناراحتي هاي دستگاه ادراري، آلرژي ها، سرماخوردگي (آنتي هيستامين ، دكونژستانت)، آكنه و صرع استفاده مي شود و همچنين داروهاي نيروزا، مسكن ها و آرامبخش ها منجر به خشكي دهان مي شوند.  

2- عوارض بيماري ها و عفونت ها: چند مورد از بيماري هايي كه باعث خشكي دهان مي شوند، عبارتند از: ايدز، آلزايمر، ديابت، كم خوني، سيستيك فيبروزيس، آرتريت روماتوئيد، پاركينسون، اوريون و بيماري هاي اعصاب.  

3- عوارض روش هاي درماني: بعضي روش هاي درماني مثل راديولوژي سر و گردن و يا شيمي‌درماني بيماران سرطاني باعث آسيب غدد بزاق مي شود.  

4- آسيب اعصاب: آسيب اعصاب در نواحي سر و گردن مي تواند يكي از علل خشكي دهان باشد.  

5- كم آبي بدن: عواملي كه منجر به كم آبي بدن مي شود مثل تب، استفراغ، اسهال، از دست دادن خون، سوختگي و تعريق شديد هم باعث خشكي دهان مي شوند.  

6- شيوه زندگي هر فرد: سيگار كشيدن و تنفس از طريق دهان باز به طور مداوم، باعث تشديد خشكي دهان مي شود. خشكي دهان، خطر ابتلاي فرد به بيماري هاي لثه، پوسيدگي دندان و عفونت هاي دهاني مثل برفك را افزايش مي دهد   علايم خشكي دهان

– احساس خشكي و چسبناكي در دهان

– احساس تشنگي مداوم

– وجود زخم يا شكاف در گوشه هايي از دهان و ترك خوردگي لب ها

– احساس خشكي گلو

– سرفه مداوم

– ناحيه آلوده در دهان خصوصا زبان

– زبان قرمز و خشك

– به سختي صحبت كردن و يا جويدن و يا مشكل در چشيدن و يا خوردن غذا

– سرفه، خشكي مجراي بيني، گرفتگي صدا يا سينه   چرا خشكي دهان يك بيماري محسوب مي شود؟ خشكي دهان ، خطر ابتلاي فرد به بيماري هاي لثه، پوسيدگي دندان و عفونت هاي دهاني مثل برفك را افزايش مي دهد. ه

مچنين كساني كه از دندان مصنوعي استفاده مي كنند، در صورت خشكي دهان دچار مشكل مي شوند.   

درمان خشكي دهان:

تشخيص خشكي دهان كار دشواري نيست؛ زبان حسي همانند شن و ماسه را منتقل مي كند، به نظر مي رسد توانايي توليد هيچ گونه بزاقي وجود ندارد، و عمل بلع بسيار دشوار مي شود.

در شرايطي كه بيشتر مردم تصور مي كنند خشكي دهان به واسطه كمبود آب بدن شكل مي گيرد، اما دلايل مختلفي مي توانند به شكل گيري آن منجر شوند.

خشكي دهان كه به نام زروستوميا (Xerostomia) شناخته مي شود، در درجه نخست با كمبود ترشح بزاق تعريف شده است. بزاق مايعي بسيار مهم در بدن انسان محسوب مي شود زيرا به صحبت كردن، جويدن، تف كردن و گوارش غذا كمك مي كند، اما تا زماني كه با فقدان آن مواجه نشويم، توجه چنداني به بزاق نداريم.

خشكي دهان مي تواند به واسطه مصرف برخي داروها مانند آنتي هيستامين ها، مسكن ها، شل كننده هاي عضلاني، و ضد افسردگي ها شكل بگيرد. بسياري از اين داروها به ويژه آنتي هيستامين ها موجب خشك شدن غشاهاي مخاطي و كاهش سطوح بزاق مي شوند.

خشكي دهان با سيگار كشيدن، بارداري، اضطراب، استرس و فرآيند طبيعي پيري نيز مرتبط است. اگرچه اين شرايط لزوما خطرناك نيست، اما مي تواند مخل راحتي باشد زيرا عمل بلع دشوار مي شود، در نيمه هاي شب به واسطه تشنگي موجب بيداري از خواب مي شود، و ممكن است با برخي عوارض جانبي مانند بوي بد دهان، خشكي زبان، ترك خوردن لب ها، و گلو درد همراه باشد. خوشبختانه با برخي تغييرات در سبك زندگي و رژيم غذايي مي توانيد از شر خشكي دهان رها شويد. در ادامه نگاهي به برخي از درمان هاي موثر براي خشكي دهان خواهيم داشت.

فلفل كاين

هنگامي كه جوانه چشايي و پايانه هاي عصبي محرك شديدي را تجربه مي كنند، واكنش طبيعي بدن ترشح بزاق است. به عنوان مثال، هنگام خوردن غذاي تند، بزاق براي تسكين احساس سوزش ترشح مي شود. پس اگر از خشكي دهان رنج مي بريد، مقداري پودر فلفل كاين را روي زبان يا لثه هاي خود بماليد. احتمالا بلافاصله با ترشح مقدار زيادي بزاق در دهان خود مواجه خواهيد شد و خشكي زبان از بين مي رود.

ليمو

اسيد سيتريك موجود در ليمو و آبليمو مي تواند به سرعت توليد بزاق را تحريك كند و همچنين از دهان در برابر عفونت هايي كه بوي بد دهان و ديگر مسائل دهان و دندان را موجب مي شوند، محافظت كند. مي توانيد يك برش ليمو را روي زبان خود بماليد، آبليمو را با عسل تركيب كنيد، يا تنها آب يك ليمو را مصرف كنيد تا خشكي دهان برطرف شود.

آلوئه ورا

استفاده از آلوئه ورا يكي از قديمي‌ترين و مورد اعتمادترين درمان ها براي خشكي دهان است. آلوئه ورا سرشار از آنتي اكسيدان ها، مواد مغذي، و مواد طبيعي مرطوب كننده است و همچنين مي تواند توليد بزاق را تحريك كند. افزون بر اين، آلوئه ورا مي تواند عملكرد جوانه هاي چشايي را بهبود ببخشد و از عفونت دهان و دندان پيشگيري كند.

آب بيشتر

كم آبي بدن يكي از دلايل خشكي دهان محسوب مي شود. اگر ميزان مصرف آب روزانه خود را افزايش دهيد، احتمال كمتري دارد تا به خشكي دهان مبتلا شويد زيرا ترشح بزاق افزايش مي يابد و همچنين گلو، لثه ها و لب ها روان سازي مي شوند.

روغن هسته انگور

روغن هسته انگور از ويژگي هاي مرطوب كنندگي طبيعي بهره مي برد و از اين رو، گزينه اي خوب براي پيشگيري يا از بين بردن نشانه هاي خشكي دهان محسوب مي شود. تنها كافي است مقداري روغن هسته انگور را روي لثه ها و زبان خود بماليد و براي چند ساعت دهان خود را مرطوب و هيدارته نگه داريد.

مرطوب كننده هوا

اگر به طور مرتب نيمه شب با خشكي دهان از خواب بيدار مي شويد، ممكن است محيطي كه در آن حضور داريد هوايي بيش از اندازه خشك دارد. استفاده از يك دستگاه مرطوب كننده مي تواند ميزان رطوبت هوا را افزايش داده و روشي راحت و موثر در رفع خشكي دهان و حصول اطمينان از خواب راحت شبانه باشد.

داروهاي مختلف

اگر به تازگي مصرف دارويي جديد را آغاز كرده ايد و تا پيش از آن مشكل خشكي دهان نداشتيد، با پزشك خود درباره تجويز دارويي ديگر صحبت كنيد. برخي داروها موجب خشكي دهان مي شوند.

آب نبات يا آدامس

برخي شواهد نشان داده اند كه مكيدن آب نبات يا آدامس جويدن مي توانند ترشح بزاق را به سرعت تحريك كنند. البته استفاده از محصولات بدون قند را فراموش نكنيد.

تغيير الگوي تنفس

تنفس مداوم از راه دهان يكي از مورادي است كه مي تواند به سرعت خشكي دهان را موجب شود. ورود مداوم هواي خشك به دهان و گلو موجب از بين رفتن آب در اين قسمت ها مي شود و از اين رو، خشكي دهان شكل مي گيرد. با تغيير الگوي تنفس و تلاش براي تنفس از طريق بيني، خشكي دهان را كمتر تجربه خواهيد كرد.

ترك سيگار

كليه محصولات داراي تنباكو خشكي دهان را موجب مي شوند. اگر به طور مرتب سيگار مي كشيد يا تنباكو مي جويد، جاي شگفتي نيست كه با خشكي دهان مواجه شويد. بهترين روش براي از بين بردن اين مشكل چيزي جز ترك محصولات داراي تنباكو نيست. اين كار نه تنها براي رفع خشكي دهان خوب است، بلكه فوايد سلامت بسيار ديگري نيز دارد.

كاهش مصرف كافئين

مطالعات نشان داده اند كه كافئين مي تواند موجب كم آبي بدن و همچنين خشكي دهان شود. از اين رو، حذف يا كاهش مصرف كافئين مي تواند تاثير قابل توجهي در رفع خشكي دهان و ترشح بزاق داشته باشد.

ترك الكل

الكل موجب كم آبي بدن مي شود و بسيار سريع‌تر از هر ماده ديگر اين شرايط را ايجاد مي كند. در نتيجه، براي رفع خشكي دهان به جاي افزايش نوشيدن الكل بايد آن را ترك كنيد.

درمان هاي خانگي براي تسكين علايم سندرم دهان خشك:

1 - آب:
حداقل هشت ليوان آب (حدود 2.5 ليتر) در روز بنوشيد. حتي اگر احساس تشنگي نمي كنيد, هم آب بنوشيد.
صبر نكنيد تا احساس تشنگي كنيد . علاوه بر آب, شما بايد نيمي از آب ميوه تازه را در روز اضافه كنيد, ترجيحاً ميوه هاي غني از ويتامين c مانند مركبات, ژله, آناناس, انبه و هويج.
آب داغ يا بيش از حد سرد ننوشيد.
2. ليمو ترش براي درمان خشكي دهان در صبح:
روش 1: ليمو, شكر و آب
مواد لازم:
120 گرم شكر, 60 ميلي ليتر آب ليمو و 360 ميلي ليتر آب.

1. شكر و آب را به نسبت هاي مساوي در يك قابلمه كوچك بريزيد, بجوشانيد تا زماني كه شكر حل شود. 
2. بعد اجاق را خاموش كنيد و آب را خنك كنيد. يك ليمو با پوسته نازك انتخاب كنيد، چون آب بيشتري دارد.
3. قبل از اينكه ليمو ترش را فشار دهيد, مي توانيد كمي ليمو بنوشيد تا كمي راحت تر شود.
4. همه مواد را باهم مخلوط كنيد و سپس بنوشيد.

روش 2: ليمو, سنبل هندي, برگ هاي ليمو, آب يخ براي درمان خشكي دهان
مواد لازم:
30 ميل آب ، 80 گرم شكر، 2 عدد ليمو ، 2 عدو سنبل هندي ، 4-5 عدد برگ ليمو، آب يخ
سنبل هندي را ريز كنيد. آب, شكر, و سنبل هندي را به مدت 10 دقيقه بجوشانيد. اجاق را خاموش كنيد و برگ ها را برداريد و خنك كنيد.آب را صاف كنيد و ليمو ترش را فشار دهيد. از اين عصاره استفاده كنيد تا بهترين نتيجه را كسب كنيد.
روش 3:  درمان خشكي دهان با ليمو, عسل و آب
مواد لازم:
30 ميلي ليتر آب , دو قاشق چاي خوري عسل و نصف ليمو ترش.

1. عسل را به آب اضافه كنيد و آن را خوب تكان دهيد.
2. آب و عسل را به مدت 10 دقيقه بجوشانيد و اجازه دهيد خنك شود.
3. اجاق را خاموش كنيد. پوست ليمو و ليمو را به آن اضافه كنيد.
4. از اين روش براي رسيدن به نتايج مورد انتظار 1--2 بار در روز استفاده كنيد.

3- نمك براي درمان خشكي دهان:
200 ميلي ليتر آب و1 قاشق سوپ خوري نمك را آماده كنيد. نمك را به آب اضافه كنيد و سپس خوب هم بزنيد.آب شور را حرارت دهيد و بنوشيد. هنگام بيدار شدن، از آب شور استفاده كنيد.
4. درمان خشكي دهان با جوش شيرين:
مواد لازم:
1/2 قاشق چاي خوري جوش شيرين،1 قاشق چاي خوري نمك، شكر و چند قطره عصاره ليمو با يك فنجان آب.

1. جوش شيرين، نمك، شكر، آب ليمو را به آب اضافه كنيد و خوب هم بزنيد و بنوشيد.
2. اين مخلوط به جلوگيري از كمبود آب بدن كمك مي كند.اگر شما به طور منظم آن را 1-2 بار در روز مصرف كنيد، اين يك درمان موثر در خشكي دهان است.

5. زنجبيل براي درمان گياهي خشكي دهان:
روش 1: چاي زنجبيل:
چند تكه زنجبيل را به يك فنجان چاي گرم اضافه كنيد و سپس از آن لذت ببريد.نوشيدن اين نوع چاي بعد از شام بهترين گزينه است.
چاي زنجبيل به تصفيه سموم بدن كمك مي كند و دهان خشك را درمان مي كند و ريه ها را گرم نگه مي دارد و از آنفولانزا، سرفه و ديگر بيماري هاي شايع جلوگيري مي كند.
درمان هايي بينظير براي رفع خشكي دهان
روش 2: زنجبيل، نمك، آب و سركه:
زنجبيل را به تكه هاي نازك ببريد و سپس در سركه خيس كنيد، كمي نمك اضافه كنيد و سپس آن ها را به خوبي مخلوط كنيد. مخلوط را با آب تركيب كنيد و بنوشيد و لذت ببريد.
اين روش را 1-2 بار در روز براي رسيدن به نتايج مورد انتظار خود بنوشيد.

روش 3: فقط زنجبيل:
زنجبيل، يكي از بهترين روش هاي طبيعي براي تحريك بزاق و جلوگيري از دهان خشك است. فقط نياز داريد كه تكه كوچكي از زنجبيل را برداريد و زماني كه نياز است گاز بزنيد و بجويد. اگر چه اين بيماري نمي تواند به طور كامل درمان شود، اما مي تواند در موارد اضطراري به شما كمك كند.

6. درمان خشكي دهان با آلوئه ورا:

1. يك مشت برگ آلوئه ورا، و كمي عسل خالص را آماده كنيد.
2. آلوئه ورا را به دقت تميز كنيد و سپس پوسته سبز آن ها را با دقت جدا كنيد. آلوئه ورا را به مدت 1 ساعت در آب بيندازيد، تا به حذف صمغ آلوئه ورا به طور كامل كمك كنيد.
3. آلوئه ورا و عسل را به مخلوط كن اضافه كنيد و سپس كمي آب بريزيد.
4. 1-3 بار در روز (15 دقيقه قبل از غذا) در بخوريد، هر دفعه 20 ميلي ليتر (1 قاشق سوپ خوري). 

نكته:
برخي گزارش ها حاكي از آن هستند كه آلوئه ورا ممكن است با سقط جنين و ناهنجاري هاي مادرزادي در ارتباط باشد. زنان باردار و مادران شيرده نبايد هرگز بدون مشورت با پزشك از محصولات آلوئه ورا استفاده كنند.
ژل آلوئه ورا براي كاهش سطح قند خون مفيد است و اگر شما مبتلا به ديابت و دارو هستيد و مي خواهيد از آلوئه ورا استفاده كنيد، ميزان گلوكز خون خود را با دقت بيشتري چك كنيد، تا از تپش بيش از حد، ضربان قلب سريع، تعريق بيش از حد، سينه خالي و لرزش جلوگيري كنيد.
7. دانه هاي گلپر مناسب براي درمان خشكي دهان:
روش 1: فقط دانه هاي گلپر:
اين روش بسيار ساده است.براي اجراي اين روش فقط يك دانه گلپر كوچك را برداريد و آن ها را بجويد.اين كار مي تواند به شما كمك كند دهان خشكتان را درمان كنيد.

روش 2: گلپر و ليمو:
2 قاشق سوپ خوري گلپر را در طول شب خيس كنيد و آن ها را در صبح بجوشانيد.آب را صاف كرده و عصاره ليمو را به آن اضافه كنيد. هر روز صبح به مدت 2 هفته آن را با معده خالي بنوشيد.

نكته:
از استفاده از گلپر در دوزهاي بالا اجتناب كنيد. تركيبات در اين دانه مي تواند براي سيستم عصبي مضر باشد و در صورتي كه به طور گسترده مورد استفاده قرار گيرد، دچار توهم و تشنج مي شود. مي تواند سرطان ها را تشديد كند - سرطان هاي متصل به گيرنده استروژن سرطان پستان، تخمدان ها، و غيره را تشديد مي كند، چون حاوي استروژن بالايي است.
ممكن است به زنان باردار توصيه شود كه مقدار زيادي از گياهان را مصرف كنند.

8. درمان و از بين بردن خشكي دهان با مصرف كرفس:
200 گرم كرفس و 100 ميلي ليتر آب تصفيه شده را آماده كنيد. كرفس را خرد كنيد و آن را به تكه هاي كوچك برش دهيد و در مخلوط كن بريزيد، تا آبش را بگيريد. 100 ميلي ليتر آب تصفيه شده را بريزيد و مخلوط را بنوشيد.
زنان باردار بايد قبل از استفاده از كرفس به درمان دهاني خشك توجه كنند.
اگر شما باردار هستيد و هنوز هم مي خواهيد از اين روش درماني استفاده كنيد، بايد از مقدار كمي استفاده كنيد چون كرفس مي تواند اثرات جانبي هم داشته باشد.

9. آدامس موثر در درمان خشكي دهان:
اين روش براي از بين رفتن خشكي دهان بسيار تاثيرگذار مي باشد.هنگامي كه در مورد دهان خشك و درمانش تحقيق مي شود، متخصصان نشان داده اند كه براي بهبود غدد بزاقي (با آب كافي) مي توانيد از چند نكته ساده اما موثر در زير استفاده كنيد:
با استفاده از بزاق مصنوعي تهيه شده به شكل دهانشويه، اسپري معدني به مرطوب كننده كمك كنيد.

خواب و كار در يك اتاق مرطوب، براي جلوگيري از دهان خشك.
اگر اتاق تهويه مطبوع ندارد، بايد حتما بخور وجود داشته باشد.
افزايش مصرف روزانه سبزيجات و ميوه هاي تازه.
خشكي دهان چگونه درمان مي شود؟
غذاهايي بخوريد كه حاوي آب زيادي هستند، مانند سوپ.
پروتيين بيشتري بخوريد، از غذاهاي سرخ شده و چربي اجتناب كنيد.
غذاهاي اسيدي را محدود كنيد.
از قهوه اجتناب كنيد، زيرا دهان خشك را بدتر مي كند.
 مسواك زدن دندان هايتان به نرمي با خمير دندان فلوريد، 2-3 بار در روز.

نكات مهم در درمان خشكي دهان
از دهانشويه هاي مبتني بر الكل استفاده نكنيد، ترجيحاً از آب نمك رقيق شده براي بهداشت دهان استفاده كنيد، كه همچنين يك درمان خانگي سريع براي دهان خشك است.
به تميز كردن زبان خود توجه كنيد.
از گرفتن پلاك زبان دوري كنيد، زيرا كه باكتري ها را قادر به تكثير مي كند.
اگر از پروتزهاي دنداني استفاده مي كنيد، هر روز با دقت خيلي زيادي تميزشان كنيد.
خشكي دهان را اينگونه درمان كنيد
عفونت بزاقي، عوارض جانبي داروها و بيماري هاي دهان نيز باعث دهان خشك مي شود.
بنابراين براي درمان دهان خشك مي توانيد به دندان پزشك مراجعه كنيد، تا وضعيت را مشخص كنيد و يك برنامه بهبودي موثر ايجاد كنيد.
اگر به خاطر عوارض جانبي دارو دهان خشك داريد، مصرف دارو را كم يا متوقف كنيد و آن را با داروهاي ديگر جايگزين كنيد.

منبع: doctorhi