تصميم به بارداري و داشتن فرزند يكي از بزرگ‌ترين و پرچالشترين مراحل زندگي هر زوجي به شمار مي‌رود. طبيعتاً وجود يك نوزاد مي‌تواند تغييرات خيلي زيادي را در زندگي ايجاد كند و صبح تا شب و شب تا صبح آن‌ها را تحت تأثير خود قرار دهد.
تصميم به بارداري و داشتن فرزند يكي از بزرگ‌ترين و پرچالشترين مراحل زندگي هر زوجي به شمار مي‌رود. طبيعتاً وجود يك نوزاد مي‌تواند تغييرات خيلي زيادي را در زندگي ايجاد كند و صبح تا شب و شب تا صبح آن‌ها را تحت تأثير خود قرار دهد.
با اين حال مسئله به همين‌جا ختم نمي‌شود. وقتي يك زوج جوان تصميم به بچه‌دار شدن مي‌گيرند بايد مقدماتي را نيز براي آن فراهم كنند. از انواع مشاوره‌هاي قبل از بارداري گرفته تا تمامي معاينات و مراقبت‌هاي پيش از حاملگي. در اين مطلب همراه ما باشيد تا در اين رابطه بيشتر برايتان بگوييم.
چرا مشاوره و معاينه قبل از بارداري لازم است؟
پيش از هر چيز مي‌توان گفت كه انجام مشاوره و معاينه‌هاي پيش از بارداري به زوجين كمك مي‌كند تا بتوانند از نظر جسمي و البته روحي، خود را براي بچه‌دار شدن آماده كنند. اين مسئله زير نظر پزشك متخصص زنان و زايمان انجام مي‌شود و مي‌تواند در ايجاد يك بارداري سالم همراه با آسايش و با حداقل مشكلات ممكن براي مادر و نوزاد تأثيرگذار باشد.
به طور كلي توصيه مي‌شود كه انجام مراحل مشاوره و معاينه قبل از بارداري چيزي حدود حداقل ۴ ماه قبل از اقدام به بارداري صورت پذيرد. علاوه بر اينها، تشكيل پرونده سلامتي كه پيش از بارداري فرد صورت مي‌گيرد نيز مي‌تواند به عنوان يك مرجع مناسب در دوران بارداري او به كار آيد.
همان‌طور كه گفته شد مشاوره قبل از بارداري مي‌تواند براي تمامي افراد لازم باشد، اما براي برخي از خانم‌هايي با شرايط خاص و ويژه‌تر، انجام معاينه و البته مشاوره‌هاي قبل از بارداري از ضروريات به حساب مي‌آيد. به طور كلي مي‌توان گفت كه انجام مشاوره قبل از بارداري براي اين افراد واجب و ضروري خواهد بود:
زناني كه از روش‌هاي پيشگيري از بارداري استفاده مي‌كنند. اين افراد بايد بدانند كه فاصله زماني قطع روش تا بارداري بايد چقدر باشد.
زنان زير ۱۸ سال و بالاي ۳۵ سال
زناني كه سابقه بيماري‌هاي ارثي را در خانواده خود دارند.
زناني كه احتمال بارداري پرخطر از ناشي از سوءتغذيه، حاملگي‌هاي متعدد، كم‌خوني، چاقي يا لاغري و... دارند.
زناني كه پيش از اين سابقه سقط مكرر و يا تولد نوزاد ناهنجار داشته‌اند.
زناني كه داراي نارسايي كليه و كبد، ديابت، بيماري‌هاي مزمن قلبي و عروقي، صرع، اختلالات انعقادي و... هستند.
معاينه زنان پيش از بارداري
زماني كه يك خانمي براي مراحل پيش از بارداري خود و جهت معاينه به سراغ متخصص زنان و زايمان مي‌رود غالباً از او سؤالات و اطلاعاتي پرسيده مي‌شود، چيز‌هايي از اين دست كه آيا در شغل خود با مواد خطرناك در ارتباط است؟ آيا در قاعدگي خود مشكلاتي حس مي‌كند؟ چقدر ورزش مي‌كند؟ وضعيت روحي و عاطفي او به چه شكلي است؟ عادت‌هاي غذايي و سبك زندگي‌اش به چه صورت است و...
در اين ميان، اما پزشك معالج علاوه بر تمامي اين سؤالات بايد با شرايط عمومي مادر نيز آشنا شده و در صورت وجود هر كدام از مسائلي همچون ديابت، آسم، فشار خون، صرع، مشكلات تيروئيد، ناراحتي‌هاي قلبي، مشكلات ذهني و... از آن‌ها باخبر شود.
علاوه بر تمامي اينها غالباً معاينات قبل از بارداري شامل اين موارد نيز مي‌شود:
اندازه‌گيري قد و وزن
بررسي فشار خون فرد و اندازه‌گيري آن
بررسي وضعيت نبض و تنفس
معاينات واژن براي اطمينان خاطر از عدم وجود عفونت، زگيل تناسلي، حساسيت به لمس و...
معاينات داخلي دستگاه تناسلي جهت بررسي وجود عفونت و يا كيست
بررسي رحم براي وضعيت مخاط دهانه و وضعيت عمومي رحم
بررسي غده تيروئيد
معاينه پوست
معاينه شكم و اندازه‌گيري طحال و كبد
معاينه چشم‌ها براي وجود كم‌خوني
معاينه سينه‌ها براي وجود توده و يا ترشح
آزمايش‌هاي پيش از بارداري
به طور كلي در زمان معاينات قبل از بارداري، آزمايش‌هايي توسط پزشك تجويز مي‌شود كه مادر بايد آن‌ها را به انجام برساند. براي مثال در صورت وجود روابط جنسي محافظت نشده معمولاً توصيه مي‌شود كه آزمايش‌هاي غربالگري و آزمايش پاپ اسمير براي عفونت‌هاي منتقله آميزشي از جمله اچ آي وي، سفليس، كلاميديا، هپاتيت B و... انجام گيرد.
علاوه بر اين آزمايش خون دوره‌اي و يا چكاپ نيز يكي ديگر از مواردي است كه بايد پيش از بارداري انجام داد. در اين شرايط معمولاً متخصص زنان و زايمان نگران كم‌خوني مادر است و در صورت كم‌خوني او نيز غالباً از مكمل‌هاي آهن بيشتري در دوران بارداري استفاده مي‌شود. علاوه بر اين براي اطمينان خاطر از مسائلي همچون سرخجه نيز توصيه مي‌شود كه حتماً آزمايش خون پيش از بارداري را جدي بگيريد.
غربالگري ژنتيك نيز يكي ديگر از مواردي است كه در معاينات پيش از بارداري به آن تأكيد مي‌شود. به طور كلي مي‌توان گفت كه نژاد، سابقه خانوادگي و همين‌طور سن از عواملي هستند كه مي‌توانند احتمال تولد نوزادي با عارضه‌هاي مادرزادي و ژنتيكي را افزايش دهند. برخي از اين عارضه‌ها مي‌توانند در كيفيت و همين‌طور طول عمر كودك نيز تأثيرگذار بوده و آن را كاهش دهند.
واكسيناسيون بارداري نيز از ديگر مواردي است كه در معاينات قبل از بارداري به آن تأكيد بسياري مي‌شود. به طور كلي مي‌توان گفت كه عملكرد سيستم ايمني يك خانم باردار در دوران بارداري او بسيار كاهش پيدا مي‌كند و در نتيجه، فرد با احتمال بيشتري در معرض عفونت و يا برخي از بيماري‌ها قرار خواهد گرفت. به همين دليل نيز انجام واكسيناسيون بارداري مي‌تواند در پيشگيري و يا كاهش بيماري‌هاي احتمالي مادر تأثير بسزايي داشته باشد. براي مثال واكسن آنفولانزا معمولاً براي مادراني تجويز مي‌شود كه زمان بارداري آن‌ها با فصل شيوع آنفولانزا هم‌زمان است.
لازم به ذكر است كه واكسن‌هايي از جمله آبله مرغان، سرخجه و... را نمي‌توان در دوران بارداري تجويز كرد. به همين دليل نيز مي‌توان با مشورت و تجويز پزشك پيش از دوران بارداري آن‌ها را به انجام رساند.
منبع: doctorbashi